Uniwersytet Warszawski

W listopadzie roku 1816 król Polski Aleksander I przychylił się do inicjatywy Stanisława Kostki Potockiego i Stanisława Staszica, podejmując decyzję (Postanowienie naznaczające założenie Szkoły Głównej pod imieniem Królewskiego Uniwersytetu z dnia 7 (19) listopada 1816 r. – Dz.Pr.K.P. Tom XIII, Nr 51, s. 90-95) o utworzeniu Królewskiego Uniwersytetu Warszawskiego – przez połączenie Szkoły Prawa i Nauk Administracyjnych (zał. 1808) oraz Szkoły Lekarskiej zwanej też Akademickim Wydziałem Lekarskim (zał. 1809). Tyle początek notki w Wikipedii.

Właśnie mija 198 rocznica powstania Uniwersytetu. Mój syn jest absolwentem tej Uczelni, ja i mój ojciec wybraliśmy politechniki, mój pradziad studiował na Uniwersytecie Petersburskim, ale mój prapradziad Aleksander Gutt był jednym z pierwszych studentów warszawskiej Alma Mater.

Aleksander Gutt, czyli Gutt minor, jak mówili o nim filomaci (w odróżnieniu od Gutta majora, jego starszego brata Ferdynanda - towiańczyka i lekarza), po skończeniu przyuniwersyteckiego gimnazjum wileńskiego rozpoczął studia prawnicze na Uniwersytecie Wileńskim. Kiedy i jak przyszedł mu do głowy pomysł przeniesienia się ze studiami na właśnie powstałą uczelnię warszawską, nie wiemy. Ale na początku października 1820 r. Aleksander był już w Warszawie, gdzie wraz z kolegami z Wilna – Dłuskim i Pietraszkiewiczem – wynajął stancję w domu Staniszewskiego przy Krakowskim Przedmieściu 405, a 23 października został wpisany do albumu studentów Uniwersytetu pod numerem 1270 od początku istnienia szkoły i 123 w tym roku. Album ten przechował się do dzisiaj w bibliotece UW i możemy w nim przeczytać, że student miał lat 20, rodzice mieszkali w Wilnie, świadectwo przedstawił z gimnazjum i Uniwersytetu Wileńskiego, zapisał się na wydział prawa i zapłacił pełne czesne.

W 1822 roku Aleksander otrzymał stopień magistra prawa. Wydział Prawa UW był w 1822 roku najliczniejszym wydziałem Uniwersytetu i liczył sobie 276 studentów, w tym prawa 156, prawa i administracji 92, a wyłącznie administracji 28. Magistrów prawa w tym roku było 32, prawa i administracji 15 i samej administracji 20. Z nich czternastu „okazało postęp celujący” a czterech: Michał Łuszczewski, Alexander Gutt, Walenty Dutkiewicz i Jan Wołowski „zasłużyli na dodatek w patentach szczególniejszej zalety” - jak w "Pamiętniku Warszawskim" napisał rektor X. W. Szweykowski.

Już w czasie studiów Aleksander rozpoczął pracę w kancelarii jeneralnego prokuratora królewskiego przy Apellacyjnym Sądzie Królestwa Polskiego – Podoskiego – do 1822 roku jako zastępca sekretarza, a od 1823 jako sekretarz.

Praca w charakterze sekretarza prokuratora Podoskiego nie satysfakcjonowała Aleksandra. Rozmawiał o tym również z przyjaciółmi podczas wizyty w Wilnie po otrzymaniu dyplomu. Pisze o tym Piasecki do Kozakiewicza w sierpniu 1822 r.: „Gutt był z Warszawy; powróci on tu do Wilna za lat parę i do adwokacyi naszej uda się. Jest już magistrem, nie widzi jednak dla siebie karyery, bo choćby tam i został patronkiem, nie wielkie z tego obiecuje sobie korzyści; licho płacą Wielkopolanie.” Pracował u Podoskiego tylko do końca 1824 roku. Od stycznia 1825 został owym „patronkiem”, ale w Trybunale Cywilnym w Suwałkach, gdzie intensywnie organizowały się władze nowej Guberni Augustowskiej.

 Widok Uniwersytetu Warszawskiego w 1824 roku - czasy Aleksandra Gutta

Księga Zapisu Uczniów

 Wpis pod numerem 1270 - Aleksander Gutt, lat 20, zamieszkały Krakowskie Przedmieście 405, rodzice zamieszkali w Wilnie, przyjechał z Wilna z świadectwem gimnazjum i Uniwersytetu Wileńskiego, zapisał się na Wydział Prawa i złożył kwit z opłaty czesnego.

 

A tak mógł wyglądać jego dyplom magisterski Aleksandra Gutta. Oryginał nie zachował się, ale reprodukowany tu dokument jest dyplomem jego kolegi z 1822 roku - Ignacego Maciejowskiego. Pod tekstem piękna pieczęć z godłem Uniwersytetu. Maciejowski był o trzy lata starszy od Gutta, studia prawnicze zaczął będąc już sekretarzem w Komisji Rządowej Spraw Wewnętrznych i Policji. Brał udział w nielegalnych związkach młodzieży w latach 1818-1820 i, podobnie jak filomaci w Wilnie, był aresztowany i uwięziony w latach 1823-1824. Wziął udział w powstaniu 1830 roku, a po jego upadku udał się do Galicji i dalej do Francji, gdzie zmarł w Caen w 1835 roku.